De eerste activiteit met Plaggen Hendrik Gevoel was de Plaggen Hendrik Dag in 1994.
Op zaterdag 6 augustus 1994 kwam een stuk Zelhems verleden weer tot leven. De bij uitstek agrarische gemeente Zelhem ging terug naar haar "roots". Tegenwoordig wordt de boer vaak geportretteerd als de grote vervuiler. De Plaggen Hendrik Dag nam de bezoekers mee terug naar de tijd dat de boer nog "de kearl" was: Zelhem in periode 1880 - 1920. De tijd toen er nog geen melkquota waren en geen mestoverschot. De tijd van eerlijk zweet en eerlijke mest.Deze jaarmarkt was een groot succes, vooral ook omdat we nogal wat voorwerk hadden verricht. De legendarische figuur Plaggen Hendrik kwam tot leven in de wekelijkse feuilleton op de lokale radio en in het plaatselijk Journaal. We plaatsen de figuur Plaggen Hendrik in dezelfde tijd als een andere plaatselijke beroemheid: de heks Smoks Hanne. Voordat de persoon Plaggen Hendrik ten tonele werd gevoerd beschreef onze plaatselijke chroniquer Henk uut Darp uitvoerig de tragische levensgeschiedenis van deze kleurrijke dorpsfiguur. Het blijkt dat ze ten onrechte als heks te boek staat en dat een traumatische ervaring in haar tienerjaren haar tot een verbitterde vrouw hebben gemaakt. Om een lang verhaal kort te maken: Plaggen Hendrik blijkt een onecht kind te zijn van Smoks Hanne en hij heeft een aantal opmerkelijke gaven geerfd van natuurlijke moeder. Deze geschiedenis maakte het publiek warm voor de Plaggen Hendrik Dag en zorgde ervoor dat de legende van Plaggen Hendrik een plaatsje kreeg in de annalen van Zelhem.
Plaggen Hendrik Café (1995 en 1996)
Begin van 1995 ontstond het idee om in de traditie van Plaggen Hendrik een café annex trefcentrum op te zetten in het centrum van Zelhem. Een idee is snel ontstaan, de uitvoering levert vaak wat meer problemen op. Na enig speurwerk kwamen we uit bij cultureel centrum De Brink. Het restaurantgedeelte (het oude stationsgebouw) was een lokatie die aan al onze wensen voldeed. Het bestuur van Stichting De Brink kon zich ook volledig vinden in onze plannen. Het Plaggen Hendrik Café is dan ook een gezamenlijke inspanning van deze twee stichtingen.
Het stationsgebouw werd omgebouwd zodat het duidelijk herkenbaar is als Plaggen Hendrik Café. Het Plaggen Hendrik Café was twee zomers lang een trefcentrum voor en door Zelhemmers. De gehele verbouwing en exploitatie werd door vrijwilligers (zo'n 30 in getal) verzorgd. Naast de normale horeca-activiteiten wilden we ons onderscheiden door een speciaal Plaggen Hendrik sfeertje aan ons café te geven. De koffie werd op Achterhoekse wijze geschonken in mokken. En er waren ook typische oude drankjes verkrijgbaar. Ook was het café start- en aankomstpunt zijn van activiteiten. Bijvoorbeeld van reeën kijken in de Slangenburg 's morgens vroeg, met daarna een Plaggen Hendrik ontbijt in het café.
ZELHEM 1200
Uitgave Smoks Hanne verhalen in 2001
In 2001 bestond Zelhem 1200 jaar en de organisatie heeft als logo Smoks Hanne gekozen. In het jubileumjaar zou deze Zelhemse cultfiguur is diverse gedaantes verschijnen en een belangrijke rol spelen in de jubileumviering. Sinds 1994 heeft de Stichting Plaggen Hendrik bij diverse gelegenheden gepoogd een waarheidsgetrouw beeld te scheppen van deze Smoks Hanne en haar zoon Plaggen Hendrik. Helaas is het ons niet gelukt om het beeld van de kwade toverheks uit te bannen. Het stichtingsbestuur vond dan ook dat het tijd wordt om het ware verhaal van Smoks Hanne en natuurlijk Plaggen Hendrik te vertellen. Wellicht dat dit kan bijdragen tot wat meer mededogen met deze historische dorpsfiguur.
In het verleden zijn een deel van deze verhalen verschenen in het Journaal Zelhem-Halle en op Radio Ideaal verteld door Henk uut Darp.
Dat was echter maar een fractie van het totale pakket verhalen. Met het verdwijnen van het Smoksuur op Radio Ideaal (iedere zondagmorgen van 11.00 tot 12.00 uur) verdween ook het ideale platform voor de verhalen. Wij vonden dat de Zelhemse bevolking recht heeft op het ware en complete verhaal van de figuur die symbool staat voor het 1200-jarig bestaan, vandaar dat we het plan hebben opgevat om deze verhalen uit te geven. In het jubileumfotoboek dat in het voorjaar van 2001 ter gelegenheid van het 1200-jarig bestaan verschenen is hebben we gelukkig ook de kans gekregen om een en ander recht te zetten over de ware aard van Smoks Hanne. De plaatselijke Uitgeverij Wim van Keulen heeft zich bereid verklaard om de verhalen in de WALD-spelling te zetten en te drukken. De auteur Henk uut Darp (Henk Ooijman), tevens bestuurslid van onze stichting, heeft daarbij een tiental typische Zelhemse pentekeningen gemaakt. Het is een echt Zelhems produkt geworden. Het boek telt 256 pagina’s in A5-formaat en ca. 10 pentekeningen.
In 2001 verscheen het eerste boek van Henk uut Darp: Smokshanne en Plaggen Hendrik in een oplage van 500 stuks. Deze oplage was in een mum van tijd uitverkocht en nog lang kregen we de vraag of we het boek in herdruk wilden uitgeven. Helaas ontbrak het ons aan de benodigde middelen om deze investering te doen.
In 2009 hebben we een verhalenbundel samengesteld uit het nagelaten werk van Henk uut Darp.
De Eikencirkel
Op 24 juni 2001, tijdens de Sint-Jans-nacht, werd de mysterieuze Eikencirkel onthuld in het buitengebied van Zelhem. In de duistere tijden vlak voor de Middeleeuwen schijnt het een tijdmeetfunctie te hebben gehad, maar de geleerden zijn het er niet geheel over eens. De Stichting Plaggen Hendrik wist bij toeval de hand te leggen op een document dat de tand des tijds ternauwernood heeft doorstaan. Het "Lüdovicus Hora monument" is een eikenstam met daarop de gouden bijl van Lüdovicus. Deze bijl vormt een grote zonnewijzer, waarvan de steel naar de Poolster wijst. Ing. B.P.U. Holman van het Chronomium (Centrum voor Tijdmeetkunde en Chronomica) in Ootmarsum heeft dit monument ontwikkeld. Zo'n 100 Zelhemmers kwamen op 24 juni vroeg hun bed uit om de onthullingsceremonie mee te maken.
Oelenvloch
Op donderdag 23 augustus 2001 werd gedurende de avond de voormalige stortplaats De Langenberg omgetoverd tot bijzondere plaats waar zowel jong en oud zich verbaasde over de spoken, waarzeggers, vuurspuwers, varkens en andere figuren van wel eer. Er werd gekozen voor 23 augustus, als start van de festiviteiten en de dag van de nieuwe maan.
De Zelhem 1200 dorpsboom
Er zijn van die bomen waar je alleen maar met stil ontzag naar kunt kijken. Bomen, die al eeuwenlang leven, die Willem de Zwijger nog hebben meegemaakt of minstens Napoleon!
Bomen die zo dik zijn dat je er bijna in kunt wonen of zo hoog dat ze tot in de hemel lijken te groeien. Iedere plaats in Nederland heeft wel een bijzondere boom: de Lodewijkslinde in Vorden of de kroezeboom in Ruurlo, om een maar een paar te noemen. Zeker de Achterhoek heeft iets met bomen, immers begint het Achterhoekse strofe van het Gelders Volkslied niet met: “Waar der beuken brede kronen..?”
Het zijn de oude, scheve en holle bomen die een verhaal te vertellen hebben. Maria verschijnt alleen in opvallende bomen op een markante plaats op het dorpsplein of bij een splitsing van wegen. Belangrijke personen en gebeurtenissen worden met bomen in verband gebracht. Ze nemen geen genoegen met een pas geplante bonenstaak. Karel de Grote en Napoleon hebben persoonlijk zoveel bomen geplant dat het verbazingwekkend genoemd mag worden dat ze nog aan veldslagen en besturen zijn toegekomen.
De centrale dorpsboom speelde altijd een zeer belangrijke rol. Er werd recht onder gesproken. De bestuurderen vergaderen bij mooi weer onder de dorpsboom, die vaak als een parasol of in etages geschoren was.
En dan zijn er de herdenkingsbomen zowel in de privésfeer als in het kader van een nationaal gebeuren. De geboorte van een kind of een 25-jarige bruiloft kan een goede reden zijn voor het planten van een boom. Een oude gewoonte is om de placenta na de geboorte te begraven onder een boom, liefst een linde. De linde is immers de boom van vruchtbaarheid en de liefde.
Het bestuur van de Stichting Plaggen Hendrik vond dat we in Zelhem ter gelegenheid van het 1200-jarig bestaan ook een boom moesten planten. En omdat het een heel bijzonder jubileum is, moest het ook een heel bijzondere boom worden. Vandaar de Etagelinde…
Op Oudejaarsdag 2004 werden 's middags de bewoners van het Zelhemse Broek ceremonieel overgedragen aan de gemeente Doetinchem. Café Dierssen Halfweg was voor deze gelegenheid nog één keertje open. De beide burgemeesters (mevr. Horselenberg van Doetinchem en dhr. Van der Wende van Zelhem) waren hierbij aanwezig. Ondanks de druilerige dag hielden de vele aanwezigen er een warm gevoel aan over.
Maar weinig mensen weten dat Zelhems dorpsicoon Plaggen Hendrik erg geïnteresseerd was in kruiden. Heel erg verwonderlijk is dat natuurlijk niet met een moeder als Smoks Hanne, die bekend stond om haar buitengewone kennis van de kruidenwereld.
Hendrik was echter met name geïnteresseerd in zijn eigen kruidenbrouwsels, dampend in de alcohol. In zijn schaarse vrije tijd was hij dan ook regelmatig in zijn schuurtje te vinden om daar zijn eigengemaakte drank te stoken. Hendriks kruiden moesten er voor zorgen dat het stooksel (de foezel) drinkbaar werd. En.... Hendrik kennende moest het ook echt iets krachtigs zijn. Na intensief experimenteren en proeven lukte het hem om de perfecte foezel te stoken. Dat deze in de omtrek in de smaak viel, verwonderde hem dan ook niet. Illegaal gestookt of niet, geen mens maakte zich daar druk om. Buren en kroegbazen smeekten Hendrik om het recept. Hendrik was de beroerdste niet en schreef het recept op een briefje.
Het briefje met daarop het beruchte recept raakte in de vergetelheid, maar is onlangs weer teruggevonden in een oude jampot, ergens in een schuur bij Kruuden Anna in de Heidenhoek. De tekst was echter moeilijk te ontcijferen. Daardoor zijn de juiste verhoudingen tussen de krachtige kruiden enigszins zoek. Duidelijk is wel dat duizendguldenkruid, kalmoes, engelwortel, gentiaan, esblad en jeneverbes tot de ingrediënten behoren.
In de afgelopen maanden heeft Kruuden Anna vier verschillende speciale brouwsels samengesteld. Op zondagmiddag 22 november hebben de bezoekers bepaald welk kruidenmengsel het officiële predikaat “Plaggen Hendrik Foezel” mag dragen.
Kruuden Anna zal na de proeverij het gekozen recept van de Plaggen Hendrik Foezel zorgvuldig doorgeven aan de stoker. De ontwerpers van www.lekkerinvorm.nl hebben op een geheel eigen wijze een Plaggen Hendrik Foezeletiket ontworpen en Super de Boer Hollak is bereid gevonden om de echte, door u gekozen, Plaggen Hendrik Foezel op te nemen in het assortiment van de slijterij.
De terugkeer van Smoks Hanne
In 2012 waren er hele sterke voortekenen dat de terugkomst van Smoks Hanne aanstaande is. Het vermoeden bestond dat het spoor zou leiden via een bospaddenstoelengerecht bij Ellen's restaurant naar een heksenkring (een natuurlijke kring van paddenstoelen) in het Wolfersveen. Het bestuur is op onderzoek gegaan en heeft inderdaad contact kunnen leggen met onze geliefde dorpsheks/kruidenvrouw.Uit de briefkaarten die na haar verdwijning opdoken werd al wel duidelijk dat Hanne moeite heeft met de hectiek van de moderne tijd. Ze heeft een tijdje doorgebracht in het rusthuis voor Witte Wieven in Zwiep, maar die dames waren ook nogal druk. Smoks Hanne geeft aan dat ze Zelhem erg mist, maar dat ze graag een plekje in de luwte zoekt. Liefst binnen en met een kruidentuin in de buurt. Het bestuur van Plaggen Hendrik gaf aan dat de Zelhemmers haar toch graag in hun midden wilden hebben. Ze was echter onvermurwbaar en zei heel beslist: "als je me dan zo graag midden in Zelhem wilt zien dan zet je er maar een beeld van mij neer. Ik wil rust...!" En ze deed een beroep op het Plaggen Hendrik Comité om een plaatsje voor haar te zoeken. Na enig zoeken is er een plek gevonden die volledig aan haar wensen voldoet: museumboerderij Smedekinck. Ze was erg enthousiast en begon meteen plannen te maken: "Zeg maar tegen de Zelhemmers dat ik rond de 31ste oktober terugkom!
21 november 2012 Ellens Restaurant presenteert Smoks Hanne Menu
Zelhem -Het wordt ouderwets smikkelen en smullen bij Ellens Restaurant. Niemand minder dan Smoks Hanne heeft bij haar terugkomst naar Zelhem een mandje met kruiden, paddenstoelen en recepten achtergelaten bij de eigenaresse van het restaurant. Woensdag 21 november wordt het
Smoks Hanne Menu feestelijk geïntroduceerd.
De vriendelijke heks keerde onlangs in tweevoud terug in Zelhem. Woensdag 31 oktober werd een nieuw beeld van kunststof op de Markt onthuld, terwijl de stichting Plaggen Hendrik er voor zorgde dat het originele houten beeld een plekje kreeg in Erfgoedmuseum Smedekinck. Plaggen Hendrik werpt zich op als de hoeder van de erfenis van zijn moeder Smoks Hanne. Tussen de nalatenschap van Hanne heeft hij een oud beduimeld schrift gevonden met bijzondere recepten.
Nu is Hendrik niet zo’n keukenprins, dus hij is op zoek gegaan naar iemand die recht kan doen aan deze recepten. En die heeft hij gevonden in Ellen Berntsen. De eigenaresse van Ellens restaurant heeft op woensdag 31 oktober een receptenschrift overhandigd gekregen, samen met een pakket bijzondere lokale kruiden en andere ingrediënten. "Het is zo uitgebreid dat ik er nog heel lang verder mee kan", zegt ze "Elk seizoen presenteer ik een nieuw Smoks Hanne menu waarin veel kruiden en paddenstoelen verwerkt zijn"
Tijdens de presentatie van het eerste menu zal Freeline voor de muziek zorgen op wat een alderbastend gemuudeleke aovend belooft te worden. De bezoekers zullen niet met een lege maag huiswaarts gaan, maar ook niet met lege handen. Wat dat is, wil ze nog even geheim houden.
Uiteraard is ook het bestuur van de Stichting Plaggen Hendrik aanwezig om te beoordelen of Ellen voldoet aan de eisen gesteld aan het keurmerk van deze stichting. Streng doch rechtvaardig zal de stichting haar oordeel op deze avond uitspreken. Plaggen Hendrik wil wel alvast haar waardering
uitspreken voor het moedige initiatief van Ellen en dorpsgenoten te vragen om dit te ondersteunen.
Deze tekst past u aan door erop te klikken.